汉维公示语翻译对比——以喀什市公示语为例

 阿妮柯孜·阿卜杜瓦柯（喀什大学中语学院  新疆喀什  844008）

摘 要：公示语是指在公共场所出现的用来给出指示、警示或提示信息的文字或符号，有时只有文字，有时只有符号，有时以文字和符号相结合的形式出现。它在交通设施、商业机构、旅游景点、宾馆、饭店及很多公共场所中应用十分广泛。由于汉族和维吾尔族的文化传统、思维方式、语言结构和语用习惯的不同，汉维两种语言的公示语存在一些差异。本文主要是通过收集，整理喀什市地方色彩的公示语对汉维公示语进行了对比分析。语言的民族特点与语言的共同性并不对立，对汉维语做些比较研究从中找出异同，并分析其所以然，这对翻译教学和翻译方法的研究裨益良多。

关键词：公示语；定义；汉维公示语对比分析

一、公示语定义

“公示语是公开和面对公众，告示、指示、提示、显示、警示、标志与其生活、生产、生命、生态、生业休戚相关的文字及图形信息”，它是一种出现在公共场所的应用范围广泛的特殊文体，其目的是为人们在食、住、行、游、购、娱等方面起到一定的指示或引导作用。     双语公示语成为了我区展示自己形象的一个窗口，同时又是折射城市素质与文明程度的一面镜子。可以说，比较规范和标准的公示语可以为一个城市的形象增光添彩，相反，不规范的公示语不仅会给我们的旅游与生活带来不必要的麻烦，而且有损于一个城市的形象。

二、汉维公示语共同点

汉维两种语言的公示语有许多相似之处，从语言上来看，都表现为语言精练，结构短小，内容简约；从功能上来看，都具有“指示性、提示性、限制性、强制性四种突出的应用功能”。汉维公示语语义功能也是一样的，都具有提供信息，引发兴趣，速进行动，增强形象，服务社会，警示和规范.行为等语义功能。

汉语和维吾尔语共同都有采用缩略形式的公示语 如：带有政策性色彩的《八荣八耻سەككىز شەرەپ،سەككىز نۇمۇس》《坚决反对三股势力ئۈچ خىىل كۈچكە قەتئىي قارشى تۇرايلى》《ئۈچ ئايرىلالماسلىق三个离不开》。《三个代表重要思想ئۈچكە ۋەكىللىك قىلىش مۇھىم ئىدىيسى》《两基工作ئىككى ئاساسەن خىزمىتى》。有些公示语共同带有隐性意义如：《正能量，مۇسبەت ئىنىرگىيە》《ئالاھىدە رايون قۇرۇش قەدىمىنى تىزلىتەيلى 加快实现经济特区》《品食玩游喀什 مىزىلىك تائاملىرىمىزنى تىتىپ،قاشتاشلارنى كۆرۈپ قەشقەرنى ساياھەت قىلىڭ》《非物质文化 غەيرى ماددىي مەدەنىيەت مىراسى》《  ئۈچنى يىزىلارغا يەتكۈزۈش》《  يىپەك يولى 丝绸之路》等。 但是由于汉族和维吾尔族的文化传统、思维方式、语言结构和语用习惯的不同，使得汉维两种语言的公示语表现出一定的差异。

三、语法上的差异

1.有些公示语中汉语人称代词作主语没有特别要求而维语不行，必须加上人称代词。

维语名词和动词本身就有人称范畴所以翻译是出现维语有人称代词而汉语没有但是无论带不带人称代词汉语和维语都一样起着提示性،号召性作用。如：必须带安全帽 چوقۇم بىخەتەرلىك قالپىقىنى تاقاڭ   雷雨天气，请勿靠近چاقماق چاققان يامغۇرلۇق كۈنلەردە يىقىنلاشماڭ   。加快经济发展，构建和谐喀什 ئىختىزادىي تەرەققىياتنى تىزلىتىپ ئىناق قەشقەر بەرپا قىلايلى

2.有些名词在汉语中重叠而翻译成后维语不重叠。 

如：美好环境，人人有责مۇھىتنى گۈزەللەشتۈرۈش،ھەممە ئادەمگە پايدىلىق

人人爱草，空气环境好 ھەممە كىشى گۈل گىياھلارنى ئاسرىسا،ھاۋا ياخشى بولىدۇ . 

3.有些公示语翻译成维语后有些词会省略或转译。

如：共同建设我们的城市，我们的家   

ئۆزىمىزنىڭ شەھىرىنى ئۇرتاق قۇرۇپ چىقايلى   .     

一份平安一份情，创建平安为人民。     

تىنىچلىق رىشتە دىمەكتۇر،تىنىچلىق بەرپا قىلىش خەلق ئۈچۈندۇر.

请不要翻越，痛苦只在一跨之遥。

ئۆزىڭىزنىڭ سالامەتلىكى ئۈچۈن بىخەتەرلىك رىشاتكىسىدىن ئاتلىماڭ     

文明连着你我他，新风吹拂千万家。 

مەدەنىيلىك قەلىبلەرگە تۇتاششسۇن ،يىڭىچە ئىستىل ھەممە ئائىللەردە ئەۋج ئالسۇن .

笑迎天下客，满意在喀什。

مىھمانلارنى قىزغىنلىق بىلەن كۈتۈۋىلىپ قەشقەردە رازى قىلايلى .

汇聚八方宾客，共谋发展大计。

ھەرقايسى جايلاردىكى مىھمانلار قەشقەرگە توپلىشىپ،تەرەققىيات ئۇلۇغۋار پىلانىنى ئورتاق تۈزۈپ چىقايلى .

四、词义上的差异：

汉语公示语中抽象的有些词维语中具体的表达。

如：收藏喀什，感受最炫民族风。

قەشقەرنى ھەقىقىي سۆيگەندە،ھەقىقىي مىللىي پۇراقنى ھىس قىلالايمىز .

赠人玫瑰，手有余香

  ئەتىرگۈل سوۋغا قىلىش ھىەممىمىزگە پايدىلىق

有些词或词组的意思很具体翻译是把它抽象化的方法处理。在汉语中抽象化的在维语中具体化 。如：手拉手，心连心，共建文明新喀什。

دوست ھەم قەلبداش بولۇپ،مەدەنيەتلىك يىڭى قەشقەرنى قۇرۇپ چىقايلى

创建文明城市，建设美好家园。

مەدەنىيەتلىك شەھەر بەرپا قىلىپ،گۈزەل يۇرت-ماكان قۇرپ چىقايلى.

有些词或词组的词性转换。名词译为动词，动词译为形容词等。

例如：人在特区，爱在喀什。

    ئالاھىدە رايون پۇقراسىمەن،قەشقەرنى سۆيىمەن.

健康生活，品味人生ساغلام تۇرمۇش –سۈپەتلىك ھايات                          

五、语言结构上的差异

汉语缺乏词性和形态变化，表达不同的语法意义时，主要依靠词序和虚词，语序作用往往很重要，而维语是有丰富形态变化的语言，语序的作用相对较弱，语序比较自由。在汉语公示语翻译中这一点很明显。如：汉语的正常语序是主语在谓语之前，动词在宾语之前，补语在中心语之后。主------谓 （我喜欢）  动---宾（学习音乐）     定--------中（伟大的祖国）  状---------中(明天去)     中--------补 如：吃得好，打扫干净 

维语正常语序是主语在谓语之前，宾语在动词谓语之前。即《主----宾-----谓》格式，定于，状语均位于各自的中心语之前。مەن ئوقۇغۇچى)، ( ئۇ بارىدۇ).) 因此汉维公示语也按照自己的结构特色如：理解，尊重，帮助，关心残疾人。

مىيىپلارنى چۈشىنەيلى،ھۆرمەتلەيلى،غەمخورلۇق قىلايلى.

努力建设团结和谐繁荣富裕文明进步安居乐业的社会主义喀什。

ئىتپاق،ئىناق گۈللەنگەن،باياشاد،مەدەنىي،ئالغاباسقان،خاتىرجەم تىرىكچىلىك قىلغىلى بولدىغان سوتسىيالىستىك قەشقەرنى تىرشىپ بەرپا قىلايلى.

六、语序上的差异

采取语序调整法主要是考虑到汉维两个民族的思维方式和语言表达上逻辑循序的差异，借助词序的调整，把一种语言的意思用另一种语言通顺无误的转述出来。

如：小脚别乱跑，小草微微笑

 سىزگە ئارام-بەخش ئەتكەن ئوت-چۆپلەرنى قالايمىقان دەسسىمەڭ

绕行三五步，留得芳草绿。

يىشىللىقنى قەدىرلەي دىسىڭىز،ئايلىنىپ ئۆتۈڭ

七、结语

公示语翻译的最终目标是为了实现各民族之间交际。要让目的语读者理解和接受翻译出来的作品，翻译工作者就要研究两种文化、思维方式的差异及两种语言风格和语法的不同，树立跨文化意识，加强语言修养，培养敏锐的语感，使得译出的公示语顺应译入语读者的用语习惯，从而实现语用等效，保障跨文化交际的有效进行。因此，汉语公示语的维译不应被看成纯粹为了装饰和美化，它是为了给不懂汉语的人在工作、学习和生活提供帮助，所以要更加注意汉维语言文化和思维方式等差异，仔细体会汉维公示语的不同的语言特点和语言风格，实现源语言与目的语信息的有效传递，从而使汉语公示语的维译更加规范。总之，汉维公示语在社会上广泛的使用，由于汉维语表达习惯不同，两种语言公示语翻译中运用不少翻译技巧及相应的处理方法。

参考文献：

[1]戴宗显.吕和发.公示语汉英翻译研究——以2012年奥运会举办城市伦敦为例[J]中国翻译.2005(6):38-42.

[2]黄忠廉,汉维互译实用教程——乌鲁木齐[M].新疆教育出版社.1999(1):

[3]王娟.汉语公示语的维译技巧浅析—硕士论文.喀什师范学院.2013(6)

[4]陈阿宝,现代汉语概论[M].北京语言大学出版社.2002(8)

[5]买买提明.沙力主编,现代维吾尔语[M].新疆大学出版社, 2000(9)

作者简介：

阿妮柯孜·阿卜杜瓦柯，喀什大学中语学院2012级研究生。

孔延莉编辑   13309215487   029-87362792

投 稿 信 箱：tougao85@163.com   tougao58@163.com

《新丝路》是国家新闻出版广电总局批准的一本综合性社科类期刊，国内刊号CN61-1499/C，国际刊号ISSN2095-9923，邮发代号：52-217。